Абай. ӘЛИФБИ

Әлиф-дек ай йүзіңә ғибрәт еттім,

Би – бәлаи дәртіңә[1] нисбәт[2] еттім.

Ти – тілімнән шығарып түрлі әбиат[3],

Си – сәнәи[4] мәдхіңә[5] хурмәт[6] еттім.

Жим – жамалың[7] қандай ақ рузи[8] маған,

Хә – хәлиллик[9] тапмадым, жаным, сәнан.

Хи – халайық, мен емес, бәрі интизар,

Дәл – дариға ғишық[10] оты бермес аман.

Зәл – зәлиллік[11] көрген соң, сайрай бер, тіл,

Ре – риза қылмағыңды, яр[12], өзің біл.

Зе – заһардай[13] күйдірді ғишқың қатты,

Сын – сәләмат қалмағым болды мүшкіл.

Шын – шәкәр ләб[14] есіме түскен сайын,

Сат – сабырым қалмады, мен не әйләйін[15].

Зат – заиғ[16] өмірім өтті менің бекер,

Та – талаптан әйтеуір құр қалмайын.

За – залым көп қылыш боп жанға оқталды,

‘Айн – ақылымды басымнан тартып алды.

Ғайын – ғариблік[17] басыма түскеннен соң,

Фи – файдаң[18] тие ме деп жаза салды.

Қаф – қабыл болар ма екен жазған хатым,

Кәф – кәміл[19] ақылың, асыл затым.

Ләм – ләбіңнен[20] ем қылсаң мен дәртліге,

Мим – меһріңнен қалмас ед бар апатым.

Нун – нала ғып қайғыңмен күйдірдің көп,

Уау – уәйлана[21] ғишқың[22] уайым жеп,

Һи – һеш файдаң тимесе өлді ойлаңыз,

Ләм-әлиф – лә иләһа иллалла[23] деп.

Я – ярым, қалай болар жауап сөзің,

Мәд[24] – қасың, тәшдид – кірпік, сукун – көзің[25].

Үтірмен асты-үстілі жазуда бар,

Болуға асты-үстілі көнсең өзің.

[1] درد – (арабша). [дәрд] – ауру, азап шегу. Мұнда  ғашық болып дерттену деген мағынада.

[2] نسبت – (арабша). [нисбәт] – байланыс, қатынас, бір нәрсемен байланыста болу

[3] ابیات – (арабша). [әбиат] – өлең, жыр; бәйт сөзінің көпше түрі.

[4] ثنا – (арабша). [сәнә] – мақтау, мадақтау

[5] مدح – (арабша). [мәдх] – мадақтау, мақтау

[6] حرمت – (арабша). [хурмәт] - құрмет

[7] جمال – (арабша). [жәмал] – көркік, сұлулық, әдемілік

[8] روزی – (парсыша). [рузи] – несібе, үлес

[9] خلیل – (арабша). [хәлилл] – шын дос, сүйген жар.

[10] عشق – (арабша). [‘ишқ] - ғашықтық

[11] ذلیل – (арабша). [зәлил] – қорлық, азап.

[12] یار – (парсыша). [йар] – дос, сүйікті жар мағынасында.

[13] زهر – (парсыша). [зәһәр]  – у, заһар

[14] شکر لب – (парсыша). [шәкәр ләб] –тәтті ерін.

[15] ایلاماک – (түркише). [әйләмәк] – істеу, жасау

[16] ضایع – (арабша). [заи‘] – бүлінген, бұзылған, зая

[17] غریب – (арабша). [ғәриб] – ғаріп

[18] فایده – (арабша). [фаидә] - пайда

[19] کامل – (арабша). [камил] – кемел, толық

[20] لب – (парсыша). [ләб] - ерін

[21]ویلان – (парсыша). [уәйлән] – қаңғырып жүретін, тентірейтін

[22] عشق – (арабша). [‘ишқ] - ғашықтық

[23] لا اله الا الله – (арабша). [Лә иләһә иллаллаһ]  – Алладан басқа ешбір тәңірі жоқ.

[24]  ٓ  مد – мәд, ْ سوکون  – сукун, ّ تشدید – тәшдид – араб жазуын сауатты оқу үшін әріптердің үстіне қойылатын айрықша белгілер